Friday, July 28, 2023

ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އިބްރާހީމް ރަޝީދުގެ ސިފައިންގެ އަގުހުރި ޚިދުމަތް

 



ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު 

 

ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އިބްރާހީމް ރަޝީދަކީ ދިވެހި އަސްކަރިއްޔާގައި އިސް މަޤާމުތަކެއް ފުރުއްވައި ތަފާތު ދާއިރާތަކުން ޚިދުމަތްކުރައްވާފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. ދިވެހި އަސްކަރީ ޚިދުމަތާ ގުޅިވަޑައިގެންނެވީ 25 ޑިސެންބަރު 1983 ގައި ލާންސް ކޯޕްރަލް ރޭންކުގައެވެ. ޕައިލެޓެއްގެ ގޮތުގައި ސިފައިންގެ ޚިދުމަތް ފައްޓަވައި އެންލިސްޓެޑް ރޭންކްތަކުގެ ތެރެއިން ލާންސްކޯޕްރަލް، ކޯޕްރަލް، ސާރޖަންޓް ރޭންކުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ. ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އިބްރާހީމް ރަޝީދު ކަމިޝަން ކުރެއްވީ 06 ޖޫން 1988 ގައެވެ. އޮފިސަރ ކެރިއަރގައި ލެފްޓިނަންޓް، ފަސްޓް ލެފްޓިނަންޓް، ކެޕްޓަން، މޭޖަރ، އަދި ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލްގެ ރޭންކުގައި ވަނީ ޚިދުމަތް ކުރައްވާފައެވެ.  

ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އިބްރާހީމް ރަޝީދަކީ އެންމެ ކުޑައިރުއްސުރެ ޕައިލެޓަކަށް ވެވަޑައިގަތުމުގެ ހުވަފެން ދެކެވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅެކެވެ. މަޖީދިއްޔާ ސްކޫލުން އޭލެވެލް ނިންމެވުމަށްފަހު ޕައިލެޓްކަން ކިޔެވުމަށް ސަރުކާރުގެ ޚަރަދުގައި އެންމެ ފުރަތަމަ ވަޑައިގަތީ ޕާކިސްތާނަށެވެ. ޕާކިސްތާންގައި ތަޢުލީމް ހާސިލު ކުރައްވަމުން ގެންދަވަނިކޮށް ބޮޑުވަޒީރު ޒުލްފިޤާރު ޢަލީ ބުއްޓޫގެ ވެރިކަން އިންޤިލާބަކުން ބަދަލުކޮށްލުމާއެކު ޕާކިސްތާނުގައި ހަމަނުޖެހުންތައް ބޮޑުވިއެވެ. އެ ޤައުމުގެ ހާލަތު ގޯސްވުމާ ގުޅިގެން އޭރު އެ ޤައުމުގައި ތިބި ހުރިހާ ދިވެހި ކިޔަވާ ކުދިން ރާއްޖެ ގެނައުމަށް ސަރުކާރުން ނިންމެވުމުން އިބްރާހީމް ރަޝީދަށް ވެސް ޖެހިވަޑައިގެންނެވީ 1979 ވަނަ އަހަރު ރާއްޖެ ވަޑައިގަންނަވާށެވެ. އެއަށްފަހު ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފޮރިން މިނިސްޓްރީގައި ދުވަސްކޮޅަކު ޚިދުމަތް ކުރެއްވުމަށްފަހު އޮސްޓްރޭލިއާ ސަރުކާރުން ދެއްވި ސްކޯލާޝިޕެއްގައި 1982 ވަނަ އަހަރު ޕައިލެޓްކަން ދަސްކުރައްވަން ތައިލޭންޑަށް ވަޑައިގަންނެވިއެވެ. ޗުއްޓީއެއް ނުނަންގަވައި ގާތްގަނޑަކަށް 18 މަސްދުވަހުން އެ ކޯސް ފުރިހަމަކުރެއްވިއެވެ. ދިވެހި ފުރަތަމަ ޕައިލެޓަށް ނުވިޔަސް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިވިލް އޭވިއޭޝަނުން ފުރަތަމަ ދިވެހި ޕައިލެޓް ލައިންސަންސް ހާސިލުކުރެއްވުމުގެ ޝަރަފު ލެފްޓިނަންޓް ކާނަލް (ރިޓަޔަރޑް) އިބްރާހީމް ރަޝީދަށް ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ.

Wednesday, July 26, 2023

މިއުޒިކަލް ޑްރާމާ: ކަޅުތުއްކަލާ


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

ނޯޓް: މިއީ 2023 ޖުލައި 26 ވަނަ ދުވަހު ފާހަގަކުރި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ފަޚުރުވެރި 59 ވަނަ މިނިވަން ދުވަހުގެ ހެވިކަމާއި ކުޅިވަރުގެ ހަރަކާތްތަކުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ ދިފާޢީ ބާރުން ތައްޔާރުކުރި މިއުޒިކަލް ޑްރާމާގައި ކީ ލަވަތަކުގެ ޅެންތަކެވެ. މި ޅެންތައް ހެދުމުގެ ފުރުސަތު ދެއްވި ކަމަށް ޓަކައި އެމްއެންޑީއެފްގެ ލީޑަރޝިޕަށް އިޚްލާޞްތެރިކަމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ. މި މިއުޒިކަލް ޑްރާމާގެ މަފްހޫމް ތައްޔާރުކުރައްވައި ޑައިރެކްޓްކުރެއްވީ ލެފްޓިނަންޓް (ރިޓަޔަރޑް) އަޝްހަރު ވަޙީދެވެ.

 

ކަޅުތުއްކަލާއަކީ، މީލާދީން ހާހާ ސޯޅަސަތޭކަ އެކާވީސް ވަނަ އަހަރުން ހާހާ ސޯޅަ ސަތޭކަ އަށާޅީސް ވަނަ އަހަރަށް ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގައި ރެދަލިކުރެއްވި އައްސުލްޠާން މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީން (އެއްވަނަ) ސިރީ ކުލަ ސުންދުރަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން. ނުވަތަ  މަޝްހޫރު ބޮޑު ރަސްގެފާނު. އުތީމު ޝަހީދު އަލިތަކުރުފާނުގެ މުނިކާފަ ދަރިކަލުން ކަޅުތުއްކަލާއަކީ ދިވެހިތާރީޚު ދުށް އެންމެ ވަރުގަދަ އަސްކަރީ އަދި ދިފާޢީ ޤައުމީ އެއް ޚިދުމަތްތެރިޔާ.

ރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމުގެ  ދިފާޢަށްޓަކައި ފުރަމާލޭގައި ދިފާޢީ ބުރުޒުތައް ބިނާކުރައްވައި ބޮޑުފާރު ރާނުއްވައި، ބަޑިދޮރުތައް ކަނޑުއްވައި، ހަތިޔާރު ހޯއްދަވައި، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ދިފާޢީ ނިޒާމު ވަރުގަދަ ކުރައްވައި، ދުޝްމަނުން އައި ކޮންމެ ފަހަރަކު މިކަން ކެރިގެން ހަނގުރާމަކުރައްވައި ދުޝްމަނުން ބަލިކުރެއްވި. ދިވެހިރާއްޖޭގައި އަމާންކަން ޤާއިމުކުރައްވައި، ބޭރުގެ ގުޅުންތައް ބަދަހިކުރައްވައި، ވިޔާފަރި ފުޅާކުރައްވައި ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް ތަނަވަސްކަމާއި އުފާވެރިކަން ހޯއްދަވައިދެއްވި.

މި މިއުޒިކަލް ޑްރާމާ ފެށިގެން މިދަނީ ކަޅުތުއްކަލާ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރަސްކަމަށް އިސްވެވަޑައިގެންނެވިތާ ފަސްވަނަ އަހަރު ޕޯޗްގީޒުންގެ ފަނަރަ ގުރާބެއް އައިސް މާލެއަށް ބޮޑުބަޑިން ހަމަލާދިން ހަނގުރާމާއިން. އެއަށްފަހު މާލޭގެ ދިފާޢުއަށް ކަޅުތުއްކަލާ އިސްވެ ހުންނަވާ ކުރެއްވި ބަރުގަދަ ދިފާޢީ މަސައްކަތްތަކާއި، ދިވެހިރައްޔިތުންނާއި ދިވެހި އަސްކަރުންގެ ހިތްތަކުގައި ޤައުމުގެ މިނިވަންކަމާމެދު އޮތް މަތިވެތި ޤައުމީ ލޯތްބާއި ޤައުމީ ރޫޙު ފެނިވަޑައިގަންނަވާނެ.

 

 

Tuesday, July 11, 2023

ފްރީ ޑައިވަރުންގެ ހިތާމަވެރި ދެ މަރު


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ފްރީ ޑައިވްކުރުމާއި ފްރީ ޑައިވްކޮށްގެން މަސް ހިފުން ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ވަރަށް މަގުބޫލެވެ. ތަމްރީނު ހަދައިގެން ޕްރޮފެޝަނަލްކޮށް ފްރީ ޑައިވްކުރާ ޒުވާނުން ރާއްޖޭގައި އަންނަނީ އިތުރުވަމުންނެވެ. އެ ފަރާތްތަކުން މީސް މީޑިއާއަށް ދޫކޮށްލާ ފޮޓޯތަކުން އެ ފަރާތްތަކުގެ ކުޅަދާނަކަން އެނގެއެވެ. ހިފާފައި ހުންނަ ބޮޑެތި ބިޔަ މަސްތަކާއެކު ނަގާފައިވާ ފޮޓޯތަކުން އެކަމަށް ހެކިދެއެވެ. ފްރީ ޑައިވްކުރުމާއި ފްރީ ޑައިވްކޮށްގެން މަސް ހިފުމަށް ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ވަރަށް ބޮޑު ލޯތްބަކާއި ޝައުޤުވެރިކަމެއް އޮއްވައި ވަރަށް ކައިރިކައިރީގައި ފްރީ ޑައިވްކުރާ ދެ ޒުވާނަކު މިވަނީ ނިޔާވެފައެވެ. އެއީ ހިތާވެރި ދެ މަރެވެ. އެކަން އެކުވެރި ރަޙުމަތްތެރިން މީސް މީޑިއާއަށް ކަރުނައާއެކު ބަންޑުކޮށްލި އިޚްލާޞްތެރި ތަޢުޒިޔާއާއި ހެޔޮއެދުމުގެ ޝުޢޫރުތަކުން އެކަނި ވެސް އެނގެއެވެ.

 

ވަދާދިޔަ ފުރަތަމަ ދުވަސް: ޙަސަންބެގެ ލޯބި


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

އަޅުގަނޑު ވަރަށް ކުޑައެވެ. މަންމަ ފަރާތު ބޮޑުބޭބެއެއްކަމަށްވާ ޙަސަންބެއާއެކު ވަދާ ދިޔަ ދުވަހެކެވެ. ޙަސަންބެގެ އަސްލު ނަމަކީ ޙަސަން އިބްރާހީމެވެ. މަނަދޫގެ ކުޑަކަތީބުކަން ޙަސަންބެ ކުރެއްވިއެވެ. އެކަމަކު މިއީ އޭގެ މާކުރީގެ ވާހަކައެކެވެ.

އެއީ އަޅުގަނޑުގެ ހަޔާތުގައި ވަދާދިޔަ ފުރަތަމަ ދުވަހެވެ. ވަދާ ދިޔައީ ޙަސަންބެގެ އަންހެނުން ހަލިންތަމެންގެ ކުޑަ ވަދު ދޯންޏެއްގައެވެ. އެއީ "ކުޑަ ތޯލާ" އެވެ.

 

ޑިސެންބަރު މަހެއްގެ ފަހުކޮޅެވެ. ހީވާގޮތުން އެއީ އިރުވައި މޫސުމުގެ ދެވަނަ ނަކަތް ކަމުގައިވާ ފުރަހަޅަ ތެރެއެވެ. އިރުވައިގެ ބާރު އޮޔާއި ހަޅައިގެ ފޯރި ކަނޑުމަތިންނާއި އުޑުމަތިން ވެސް ފެނެއެވެ. އެކަމަކު މަނަދޫ ކަނޑަވަޅީގައި ވަދާދުއްވާ ރިޔާނެގި ކުދި ދޯނިތައް ބައިވަރެވެ. ދޯންޏެއްގައި ގަނެގެން ނޫޅޭ އިރެއް ނުފެނެއެވެ.

 

ޑިމޮކްރަސީ ނުވަތަ ދިމިޤްރާތީ ނިޒާމު

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ޑިމޮކްރަސީ ނުވަތަ ދިމިޤްރާތީ ނިޒާމަކީ ދުނިޔޭގައި ވެރިކަން ކުރުމުގެ ނިޒާމުގެ ތެރެއިން އެންމެ ރަނގަޅު ނިޒާމުކަމުގައި އެންމެ ގިނަ ބަޔަކު ގަބޫލުކުރާ ނިޒާމެވެ. ދިވެހީން މިއަދު މިތިބީ މި ނިޒާމު ގަބޫލުކޮށް ދުސްތޫރުގައި އެ ވާހަކަ ލިޔެގެންނެވެ. ޙަޤީޤަތަކީ ޑިމޮކްރަސީއަކީ ދުނިޔެ ޤަބޫލުކުރާ ލަނޑުދަނޑިއެކެވެ. އަދި އުސޫލެކެވެ. އެ އުސޫލު ބިނާވެފައިވަނީ ސިޔާސީ ގޮތުންނާއި އިޤްތިޞާދީ ގޮތުންނާއި ސަޤާފީގޮތުން ތަފާތުތަކެއް ހުއްޓެއްކަމަކު، އާންމުކޮށް ދުނިޔޭގެ މީހުން ޤަބޫލުކުރާ ހަރުދަނާ އުސޫލުތަކަކާއި ހަމަތަކެއްގެ މައްޗަށެވެ. ޑިކޮމްރެޓިކް ނިޒާމު ބިނާ ވަނީ މިނިވަންކަމާއި ހަމަހަމަކަމުގެ މައްޗަށެވެ. މީހުންނަށް ފެންނާނެހެން ހާމަކަން ބޮޑުކޮށް ކަންތައްތައް ކުރުމުގެ މައްޗަށެވެ. އަދި ތަފާތު ޚިޔާލުތަކަށް ތަންދީގެން ހިންގާ ސިޔާސަތުތަކަކަށެވެ.

 

ދީނަށް ފުރައްސާރަ ކުރާ މީހުންގެ ވީޑިއޯ

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ދޭތެރެދޭތެރެއިން ދީނަށް ފުރައްސާރަކުރާ ކޮންމެ ވެސް މީހެއްގެ ވީޑިއޯއެއް މީސް މީޑިއާގައި ދައުރުވާތީ ފެންނާނެއެވެ. އެ މީހުން މީސް މީޑިއާއަށް ދޫކޮށްލާ ވީޑިއޯތައް އަނެއް ބަޔަކު އެބަ ޝެއަރ ކުރެއެވެ. ރުޅި އައިސްގެން ވެސް، ހިތްހަމަ ނުޖެހިގެން ވެސް އަޅުގަނޑު ހިތުން މިއީ ކުރަން ރަނގަޅުކަމެއް ނޫނެވެ.

 

ދީނަށް ފުރައްސާރަކުރާ ފަރާތްތަކުން މީސް މީޑިއާއަށް ދޫކުރާ ވީޑިއޯތަކާއި ފޮޓޯތަކާއި ލިޔެކިޔުންތައް މީސް މީޑިއާއަށް އަޅަނީ ގިނަ ބައެއްގެ ސަމާލުކަން ހޯދާށެވެ. އެ ފިކުރުތައް ކުރިއަރުވާށެވެ. އެހެން މީހުން ރުޅިއަރުވަން ކަމަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ. ނޫނީ އެއީ ބަޔަކު ރުއްސަންކުރާ ކަމަކަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ. މި ނޫން ސަބަބެއް އޮތަސް އެ ތަކެތި ޝެއަރ ކުރުމުން އެ ކުރެވޭ ކަމަކީ ރަނގަޅު ކަމަކަށް ނުވެއެވެ. އަމިއްލަ ޝުޢޫރަކާއެކު ކުރިޔަސް އެކަމުން ބޮޑަށް ކުރެވޭތީ ފެންނަނީ އެފަދަ ފަރާތްތަކަށް ވާގިވެރި ވުމެވެ. ކަވަރޭޖު ފުޅާކޮށް ދެވެނީއެވެ. އެހެން އެތައް ބަޔަކަށް އޭނާގެ އަޑާއި މަންޒަރު ފޯރުކޮށް ދެވުމެވެ. މިއީ ވިސްނާލަން ޖެހޭ ކަމެކެވެ.

 

ޕޯޗްގީޒުންގެ "ދިވެހިރާއްޖޭގެ ކެޕްޓަން"

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ދިވެހިރާއްޖޭގައާއި ސިލޯނުގައި ޕޯޗްގީޒުންގެ ކިއްލާތަކެއް އެޅުމަށް ޕޯޗްގީޒުންގެ ރަސްގެފާނު ޑޮމް މެނުއަލް (ޖޯން 3 ވަނަ) އޮތީ އަންގަވާފައެވެ. އެކަމެއް އިންޑިއާގައި އޮތް ޕޯޗްގީޒުންގެ ފައުޖަކަށް ނުވެއެވެ. އިންޑިއާގައި ހުރި ޕޯޗްގީޒުންގެ ގަވަރުނަރު އަފޮންސޯ ޑި އަލްބުކެއާރްކް މީލާދީން 1515 ވަނަ އަހަރު އަވަހާރަވެއްޖެއެވެ. އޭނާގެ ބަދަލުގައި އެ މަޤަމަށް އިސްކުރެއްވީ ލޯޕޯ ސްވާރެސް ޑި އަލްބަގާރިއާ އެވެ. ރާއްޖޭގެ ރަސްކަމުގެ ތަޚުތުގައި އިންނެވީ އައްސުލްޠާން ކަޅު މުޙައްމަދު ރަސްގެފާނެވެ. ރާއްޖޭގައި ކިއްލާއެއް ހެދުމުގެ ޝައުޤުވެރިކަމުގައި އައި ޕޯޗްގީޒުންނާ ދެކެވުނު ވާހަކަތަކަށްފަހު ނިންމުނީ ވިޔަފާރީގެ މަރުކަޒެއް އެޅުމަށެވެ.

 

ދައުލަތުގެ ނިޝާނުގައި އަތުކުށެއް

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ސަރުކާރުގެ އިދާރާއަކަށް ރަސްމީ ކަމެއްގައި ދިޔަ ދުވަހެކެވެ. ރަސްމީ ލިޔުމެއްގައި ޖަހާފައިވާ ދައުލަތުގެ ނިޝާނުގައިވާ ކުށެއް ފާހަގަވިއެވެ. އެ ދުވަހުގެ ފަހުން އެކަމަށް ޚާއްޞަ ސަމާލުކަމެއް ދެވުނެވެ. ރަސްމީ ލިޔުމަކުން ނޫނީ ރަސްމީ ވެބްސައިޓަކުން ވެސް އެ ދުވަސްކޮޅު ފުރަތަމަ ބަލާލެވެނީ ދައުލަތުގެ ނިޝާނަށެވެ. އެ އަތުކުށް އޮތް ނިޝާން އެތައް އެއްޗަކުން ފާހަގަވިއެވެ.

 

ލިޔެކިޔުންތަކުންނާއި ވެބްސައިޓްތަކުން އަދި ވީޑިއޯ ތަކުންނެވެ. ދައުލަތުގެ ނިޝާނުގެ އަސްލު ފަރުމާއާ އެ ފަރުމާ ތަފާތެވެ. މިހާރު ވެސް އެ އަތުކުށް ޖެހިފައިވާ ފަރުމާ އެބަ ފެނެއެވެ.

ދާދިވަރުކޮށް އުތީމު ގަނޑުވަރު

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

އަޅުގަނޑު އިނީ ގޭގެ ސޯފާގައެވެ. ފެންނަނީ ބޮޑުތަކުރުފާނު އަވަހާރަފުޅު ލެއްޕެވި އުނދޯލިދާންކޮޅެވެ. ނުހުޅުވޭ ދޮރުކޮޅެވެ. ބޮޑުތަކުރުފާނު ހަނގުރާމައިގައި ގެންގުޅުއްވި ބޮޑު ފޮށިކޮޅެވެ. އެ ބޭފުޅުން އެރުއްވި މަރަވަޅިކޮޅުތަކެވެ. ދަންޑަހެލުމެން ބޭފުޅުން ނިދިކުރެއްވި ކުޑައަށިކޮޅެވެ. މުޅިގެއަށް އަލިކޮށްލަދޭ ހަތްހުޅުކޮޅުލީ ވޮށްކޮޅެވެ. ބޭރުގެ މަންޒަރުތައް ކުލަކޮށް ފޯރުކޮށްދޭ އަޖައިބެއް ފަދަ ލޯވަޅެވެ. އާދެ! އެއީ ރާއްޖޭގައި ހުރި އެންމެ ގިނަ ދުވަސްވީ ގެކޮޅެވެ. އުތީމު ގަނޑުވަރެވެ.

 

ރަސްކަމަކުން ޖުމްހޫރިއްޔަތަކަށް އަނބުރާލެއްވި ފަތްކޮޅު

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

މުޅި މާލެ އޮތީ ވަރަށް ރީތިކޮށް ނަލަހައްދާލައިފައެވެ. އެންމެންގެ މޫނުތައްމަތިން ވެސް ފެންނަނީ ހިނިތުންވުމާއި އުފާވެރިކަމެވެ. މީލާދީން 1953 ވަނަ އަހަރުގެ ޖަނަވަރީ މަހުގެ ފުރަތަމަ ދުވަހެވެ. އާ އަހަރަކަށް މަރުޙަބާ ކިޔުމަކަށް ނޫނެވެ. ޖުމްހޫރިއްޔަތަށް މަރުޙަބާ ކިޔުމަށެވެ. އެތައް ޒަމާނަކުންސުރެ ރާއްޖޭގައި ހިނގަމުންއައި ވެރިކަން ކުރުމުގެ ނިޒާމު ރަސްކަމަކުން ޖުމްހޫރިއްޔަތަކަށް ބަދަލުވަނީއެވެ. ޖުމްހޫރިއްޔަތަކީ ކޮން އެއްޗެއްކަން ގިނަ ދިވެހީންނަށް ނޭނގުނަސް ދިވެހީންގެ އުންމީދުތައް ހުރީ ވަރަށް މަތީގައެވެ. އެއީ އޭރު ރާއްޖެ އޮތް ހާލަތުން މާއުފާވެރި ހާލަތަކަށް ބަދަލުވެގެންދާނެ ކަމުގެ އުންމީދެވެ. އާ ރޫޙެއްގައި މުޅި ދިވެހި އުންމަތް ހިނިތުންވަނީ އެހެންވެގެންނެވެ.

 

އަމީން ދީދީގެ ވެރިކަން ބަދަލުކޮށްލި އިންގިލާބު

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ސުމުއްވުލް އަމީރު މުޙައްމަދު އަމީން ދޮށިމޭނާކިލެގެފާނު ސިފައިންގެ އަނބުގަސްދޮށުގައި ހުންނަވަނިކޮށް ސިފައިންގެ އެތެރެއަށް އާންމުންގެ ބަޔަކު ވަދެ އެމަނިކުފާނުގެ ހަށިކޮޅަށް އަރައިގެންފިއެވެ. އޭރު އެމަނިކުފާނުގެ ދެއަތްޕުޅުގައި ވަނީ ބިޑިއަޅާފައެވެ. ތަޅާ އަނިޔާކުރަމުން ގެންގޮސް ސިފައިންގެ މައިދޮރުއަށިން ނެރުނީ ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑަށެވެ. އޭރު ހުރި ސިފައިންގޭގެ މޫނުމަތި ހުންނަނީ ސަލްޓަންޕާކުގެ ކުރިމައްޗަށް ވާގޮތަށް ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑަށެވެ.

 

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ފަރަންސޭސި ސިފައިން

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ހަތިޔާރާއެކު ފަރަންސޭސި ސިފައިން ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތިއްބެވެ. އެއީ ޖުމުލަ 28 ސިފައިންނެވެ. އާދައިގެ 25 ސިފައިންނާއި، ދެ ސަރުދާރާއި އިސް ކޮމާންޑަރެކެވެ. ދައުލަތުން ކެއުމާއި މުސާރަ ވެސް ދެއްވިއެވެ. އެ މީހުން ތިބުމަށް ހަމަޖެއްސެވީ ނާނޭ ބުރުޒެވެ. އެތަނުގައި ފަރަންސޭސި ވިލާތުގެ ދިދަ ނެގުމުގެ ހުއްދަ ވެސް ދެއްވިއެވެ. މިއީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަމަށްޓަކައި ބޭރުގެ އަސްކަރީ ބާރެއް ރާއްޖޭގައި ބޭތިއްބި ފުރަތަމަ ފަހަރެވެ. މިކަން ކުރެއްވީ މަލާބާރީން ނުވަތަ ހޮޅީންގެ އަޅުވެތިކަމުން ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކޮށްދެއްވި ޤައުމީ ބަޠަލް، އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން ސިރީ ކުލަރަންމީބަ ކަންތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން (ދޮންބަންޑާރައިން) ނެވެ.

 

މާމަލޭ އާއި އަލީރާޖާ

 

 

 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިހަވަންދިއްޕޮޅާއި އިންޑިއާގެ މަލިކާ ދެމެދުގައި އޮންނަ އެއިޓް ޑިގްރީ ޗެނަލަށް "މާމަލޭ ކަނޑު" ކިޔާ އުޅުނު ދުވަސްވަރެއް ދިޔައެވެ. އެ ނަން ނިސްބަތްވަނީ މާމަލޭ މަރައްކާރު ނުވަތަ މުޙައްމަދު ޢަލީއަށެވެ. އޭނާއަކީ މަލާބާރުގެ އިސްލާމް ވިޔަފާރިވެރިއެވެ. މަޝްހޫރުވެފައި ވަނީ ކަނޑުގެ ރަސްގެފާނުގެ ނަމުންނެވެ. އެއީ ކަންނަންނޫރުގައި ވަކި އިސްލާމީ ރަސްކަމެއް ހިންގި އަރައްކަލް އާއިލާ، ކޮންމެ ރަސްކަލަކަށް ވެސް "އަލީރާޖާ"ގެ ލަގަބު ބޭނުން ކުރެވުނުގެ ރަސްކަން އުފެދިގެން ދިޔަ ސަބަބެވެ. އަލީރާޖާ ނުވަތަ އާޅީރާޖާގެ ލަގަބު ވެސް އުފަންވެގެން އައި ސަބަބެވެ.

 

ދޮނައެރިކަނޑޫދޫ ފަޅުވި ހާދިސާ

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ދޮނައެރިކަނޑޫދޫ އަކީ ނ. އަތޮޅުގެ ދެކުނު ބިތުގައި އޮންނަ ފަޅުރަށެކެވެ. ކުރިން މީހުން ދިރިއުޅުނު ކަމަށްބުނެވޭ އަދި އެކަމުގެ އަސަރުތައް ފެންނަން ހުރި ރަށެކެވެ. އެ ރަށާ އެންމެ ކައިރީގައި އޮންނަ މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށަކީ ނ.އަތޮޅު ވެލިދޫ އެވެ. ދޮނައެރިކަނޑޫދޫއާ ވެލިދޫއާ ދޭތެރޭގައި އެހެން ފަޅުރަށެއް އޮވެއެވެ. އެއީ ރާފުށްޓެވެ. ދޮނައެރިކަނޑޫދޫ ފަޅުވި ތާރީޚެއް ނޭނގެއެވެ. އެ ރަށް ފަޅުވި ގޮތްކަމަށް ބުނާ ދެ ފޯކުލޯރެއް އޮވެއެވެ. އެއް ފޯކުލޯރަކީ މަނަދޫގައި އުޅުއްވިކަމަށް ބުނާ ހާޖީ ބަންޑާރައިންގެ ވާހަކައާ ގުޅުވައިގެން ކިޔާ ފޯކުލޯރެކެވެ. ދެވަނަ ފޯކުލޯރަކީ ވެލިދޫގައި އުޅުނު ކަމަށްބުނާ ވަރަށް މޮޅު ފަންޑިތަވެރިޔަކާ ގުޅުވައިގެން ކިޔާ ފޯކުލޯރެކެވެ. މި ދެ ފޯކުލޯރުގައި ވެސް ފަންޑިތަވެރިކަން އޮވެއެވެ. އެކި މީސްމީހުން ކިޔައިދިނުމުގައި ކުދިކުދި ތަފާތުތައް ހުރެއެވެ.

 

މި ދެ ފޯކުލޯރު ވެސް ވެލިދޫއާ ގުޅޭތީ ދޮނައެރިކަނޑޫދޫ ފަޅުވި ހާދިސާއާ އެރަށާ ގުޅުމެއް ވާނެކަމަށް ޤަބޫލުކުރެވެއެވެ. ރާއްޖޭގެ ބައެއް ރަށްރަށް އެއް ފަހަރަށްވުރެ ގިނަ ފަހަރު ފަޅުވެފައި ވާތީ އެ ރަށް ވެސް އެއްފަހަރަށް ވުރެ ގިނަ ފަހަރު ފަޅުވީ ކަމަށް ވެސް ވެދާނެއެވެ.

 

ބޮޑު ތަކުރުފާނު ކުރެއްވީ ދީނީ އަދި ޤައުމީ ޖިހާދެއް

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ޕޯޗްގީޒުންގެ އަތްދަށުން ދިވެހިރާއްޖެ ސަލާމަތް ކުރެއްވުމަށް އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން ނުވަތަ ބޮޑު ތަކުރުފާނު އިސްވެ ހުންނަވައި ކުރެއްވި ހަނގުރާމައަކީ ޤައުމީ ޖިހާދެއްތޯ ސުވާލުކުރާ ދިވެހީން އެބައުޅެއެވެ.

 

ރާއްޖޭގެ ދެކުނުގެ އަތޮޅުތައް ޝާމިލުނުވެ، މާލެއާއި އުތުރުގެ އަތޮޅުތަކުގައި ހިނގި އެ ހަނގުރާމައަށް ޤައުމީ ޖިހާދެކޭ ނުކިޔޭނެޔޭ ވެސް ކިޔައެވެ. ސުވާލުގެ ތަފުސީލަށް ދިއުމުގެ ކުރިން ފާހަގަކޮށްލަން ޖެހޭ ނުކުތާއެއް އެބަ އޮތެވެ. ޤައުމީ ބަޠަލުންނާމެދު މިފަދަ ސުވާލުތައް އުފެދިގެން މި ބާވަތުގެ ވާހަކަތައް ދައްކާމީހުން އުޅެނީ ހަމައެކަނި އަޅުގަނޑުމެންގެ މި ކުޑަކުޑަ ދިވެހިރާއްޖޭގައެއް ނޫނެވެ. މިއީ މިއަދު ދުނިޔޭ ވަރަށް ގިނަ ޤައުމުތަކުގައި ވަރަށް ބާރަށް ފެތުރެމުންދާ ވަރަށް ނުރައްކާތެރި ރޯޅިއެއްގެ އަސަރުތަކެވެ.

 

ރާއްޖެއަށް އުނދަގޫކުރާ ޖިންނިފުރޭތައިގެ ވާހަކަ

 


 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ދިވެހިރާއްޖެ އިސްލާމްވީ ސަބަބާ ބެހޭ ގޮތުން އައިސްފައިވާ ވާހަކައަކީ ރާއްޖެއަށް އުނދަގޫކުރާ ޖިންނިފުރޭތައިގެ ވާހަކައެވެ. އެއީ ތުންތުންމަތިން ދެކެވެމުން އައި ފޯކުލޯރެކެވެ. މިއީ މި ވާހަކައަށް ދިވެހި ތާރީޚުން ޖާގަލިބޭ ސަބަބެކެވެ. އެކަމަކު މި ވާހަކަ ލިޔުމުން ފެންނަން އޮތް އެންމެ ދުރު ތާރީޚީ މަސްދަރަކީ އިބްނު ބަޠޫޠާ ރާއްޖެއަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅުގެ މަޢުލޫމާތު އެއްކޮށްގެން "ރިހްލަތު އިބްނު ބަޠޫޫޠާ"ގެ ނަމުގައި 756 ވަނަ އަހަރު އެކުލަވާލެވިފައިވާ ދަތުރުނާމާއެވެ.

 

އެންމެ ދުރު އެއް ހަނދާން: އަޒީއައްތަ ކާށިދޫ ކަނޑަށްވެއްޓުނު ހާދިސާ

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ކަލޭފާނުބޭގެ"ފެހެންދޫ" ބައްތެލީގައި ރަށުން މާލެއަށް ފެށި ދަތުރެކެވެ. އެ ދަތުރުގައި މަންމައާއެކު އަޅުގަނޑާއި ޢަލީ ކޮއްކޮއާއި މުބާރިކު ކޮއްކޮ މާލެގެނައެވެ. މުބާރިކު ކޮއްކޮއަށް އަހަރެއް ނުވެއެވެ. ޢަލީކޮއްކޮއަށް ހައެއްކަ އަހަރެވެ. އަޅުގަނޑަށް އަށެއްކަ އަހަރެވެ. ހަނދާން ހުންނަނީ ބައެއް ކަންކަމެވެ. އެހެންވެ އަނެއްބައިތައް މި ޖެހުނީ މަންމަ ކައިރިން އަހާލާށެވެ. އަޅުގަނޑުމެންނާއެކު މަންމަގެ ފިރިހެން ކޮއްކޮގެ ދެމަފިރިން ދަތުރުގައި ބައިވެރިވިއެވެ. އެއީ ދުއްލޯބެއާއި އަޒީއައްތައެވެ. އެއީ އެ ދެމަފިރިންގެ މާމުއިހަނދުގެ ދުވަސްވަރެވެ. ވަރަށް ލޯބިން ކައިވެނި ކުރި ޖޯޑެކެވެ. ވަރަށް ހިތްހެޔޮ އޯގާތެރި ދެމަފިރިންނެވެ.

 

Saturday, July 8, 2023

އޭރުގެ ހަނދާން - ކެޔޮވަޅުޖެހުން

 


ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

 

ކެޔޮވަޅު ޖެހުމަކީ އަޅުގަނޑުމެން ކުޑައިރު ރަށުގައި ކުޑަކުދިން ވަރަށް ކުރާ ކަމެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ގޭގެ ގޯތިތެރޭގައި ވެސް ބައެއް ރަޙުމަތްތެރިންނާއެކު ކެޔޮވަޅުޖަހާ އުޅެމެވެ. ކެޔޮވަޅުޖެހުމަކީ ވަޅެއްގައި ބަނބުކެޔޮ ފިހުމަށެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ގޯތީގެ ދެކުނު ފަރާތުގައި ހައެއްކަ ގަސް ބަނބުކެޔޮ އޭރު ހުރެއެވެ. އަޅުގަނޑުމެންގެ ގެ އެކަންޏެއް ނޫނެވެ. އޭރު މަނަދޫގެ ސޯސަންމަގުގެ ދެކުނު ފަރާތުގައި ހުރި ކޮންމެ ގެއެއްގައި ކަހަލަ ގޮތަކަށް ބަނބުކެޔޮ ގަސް ހުންނާނެއެވެ. ބަނބުކެޔޮ މޫސުމަށް ގަސްތައް އޮންނާނީ ފުރިފައެވެ. އެވަރަށް ބިމަށް ވެސް ވެރޭނެއެވެ. ވަނދުކޭލާއި ހަރުކޭލާއި ފާކޭލެވެ.