ބޮޑުތަކުރުފާނުގެ ފޭލިކޮޅު

 

ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

މިއީ އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ މުޙައްމަދު ތަކުރުފާނުލް އަޢުޡަމް ސިރީ ސަވާދީއްތަ މަހާރަދުން އާދެ! ބޮޑުތަކުރުފާނު ތުރުކުރެއްވި ބޮލު ފޭލިކޮޅެވެ. ބޮލުފޭއްޔަކީ ކޮބައިތޯއެވެ. އެއީ އަންނަ ފޭއްޔާ އެއްވައްތަރަށް އެއަށްވުރެ، ކުދިކޮށް ހަނިކޮށް ބޮލުގައި އަޅަން ވިޔެފައި ހުންނަ ފޭއްޔެވެ. އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުންގެ ވެސް ބޮލުފޭލި ހުރެއެވެ. ތަފާތަކީ ފިރިހެނުން ބޮލުގައި އަޅާފޭލީގެ މެދު ހުންނަނީ ރަތްކޮށް ކަމަށްވެފައި އަންހެނުން އަޅާފޭލީގެ މެދު ހުންނަނީ ކަޅު ކޮށް ކަމަށްވުމެވެ. ބޮލު ފޭއްޔަކީ ރަސްމީގޮތުން އަޅައި އުޅުނު އެއްޗެކެވެ.

އެލިޒަބަތު ބޯޔާގެ ފުވައްމުލަކު ދަތުރު

ލިޔުނީ: ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު 

ދިވެހިރާއްޖޭގެ އެންމެ ދެކުނުގެ ތިން އަތޮޅުކަމަށްވާ ހުވަދު އަތޮޅާއި ފުވައްމުލަކާއި އައްޑު އަތޮޅު ގުޅިގެން "ޔުނައިޓެޑް ސުވަދީބު އައިލެންޑްސް"ގެ ނަމުގައި ވަކި ދައުލަތެއް 1959 މާރިޗު މަހުގެ 13 ވަނަ ދުވަހު އިޢުލާން ކުރިއެވެ. އެއީ އައްޑު އަތޮޅުގައި އޭރު ތިބި އިނގިރޭސީން އަޑީގައި ތިބެގެން 1958 ޑިސެންބަރު 31 ވަނަ ދުވަހުގެރޭ އައްޑު އަތޮޅު ހިތަދޫގައި ފެށި ހަރަކާތުގެ ނަތީޖާއެވެ. 1959 ޖަނަވަރީ 1 ވަނަ ދުވަހު އައްޑު އަތޮޅުގެ ރައްޔިތުން ދިވެހި ސަރުކާރުން ނެއްޓި ވަކި ދައުލަތެއް ޙަޤީޤަތުގައި އޮތީ އުފައްދާފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެ ދައުލަތް ރަސްމީކޮށް އިޢުލާންކުރުން ލަސްވެގެން ދިޔައީ އެ ސަރުކާރުގެ އިސްވެރިއަކަށް އިނގިރޭސިން ބޭނުންވެގެން ހަމަޖެއްސި އައްޑު އަތޮޅު ހިތަދޫ އެޅަދީދީގެ ޢަލިދީދީގެ ޢަބްދުﷲ ޢަފީފް  ބޭނުންފުޅުވި ގޮތަށް އިނގިރޭސި ސަރުކާރުން އޭނާ އާއި ޢާއިލާގެ ސަލާމަތާއި ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނުމުގެ ޔަޤީންކަން ލިބުން ލަސްވެގެންނެވެ.

ދޮންބަންޑާރައިން ފޮނުއްވައިގެން ބަޑިބޭހާއި އުންޑަ ބަލައި ކޮޅުނބަށް ދިޔަ މަނަދޫ އިބްރާހީމް

ދޮންބަންޑާރައިންގެ ފަގުޑީކޮޅާއި ކަނޑިއައްޑަނަކޮޅު

ލިޔުނީ: ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

އައްސުލްޠާނުލް ޣާޒީ ޙަސަން ޢިއްޒުއްދީން (1ވަނަ) ސިރީ ކުލަ ރަންމީބަ ކައްތިރި ބަވަނަ މަހާރަދުން (ދޮންބަންޑާރައިން) ނަކީ އެ ބޭފުޅަކަށްޓަކައި ދިވެހިން ފަޚުރުވެރިވާ ޤައުމީ ބަޠަލެކެވެ. އެއީ ހޮޅިން ނުވަތަ މަލަބާރީންގެ އަތްދަށުން 3 ޖުމާދަލްއާޚިރާ 1166 (7 އެޕްރީލް 1753) ގައި ދިވެހިރާއްޖެ މިނިވަންކޮށް ދެއްވި ޤައުމީ ބަޠަލެވެ. އެއީ ރައްޔިތުން ރަސްކަމަށް އިސްވުމަށް އެދި އާދޭސް ކުރުމުން ވެސް އެކަމަށް ފުރަގަސް ދެއްވި ލީޑަރެކެވެ. ހޮޅިން ރާއްޖެ ހިފައި، ރަސްކަމުގައި އޭރު އިންނެވި އައްސުލްޠާން މުރައްކަމް މުޙައްމަދު ޢިމާދުއްދީނާއި ވަލީ އަހުދު މުޙައްމަދު މަނިކުފާނު (ފަހުން ޣިޔާޘުއްދީން ރަދުން) ގެންދިއުމުން އެ ބޭފުޅުންގެ ޚަބަރެއް ވޭތޯ ބެއްލެވި ދުވަސްވަރު ކޮޅުނބުގައި އޭރު ހުންނެވި ގަވަރުނަރަށް ދޮންބަންޑާރައިން ފަތްކޮޅަކާއެކު ވެދުންކޮޅެއް ފޮނުއްވިއެވެ. މި ފަތްކޮޅަކީ ދިވެހިރާއްޖެ މަލާބާރީން ހިފިކަމާއި، އަދި އެ ބައި މީހުން ބަލި ކުރައްވައި މިނިވަން ކުރެއްވިކަމުގެ ވާހަކަފުޅުތައް ލިޔުއްވާފައިވާ ފަތްކޮޅެކެވެ. މި ފަތްކޮޅު ފޮނުއްވީ ކޮޅުނބުން ބަޑިބޭހާއި އުންޑާ ހޯއްދެވުމެވެ. 

މަލާބާރީން ގެންދިޔަ ރަދުންގެ ސިއްކަފުޅު ޖައްސަވައި ދޮންބަންޑާރައިން ލިޔުއްވި އެ މުހިންމު ފަތްކޮޅު ހިފައިގެން ކޮޅުނބަށް ދަތުރުކުރި ނެއްވަކީ މިލަދުންމަޑުލު ދެކުނުބުރީ (ނ. އަތޮޅު) މަނަދޫ މީހެއް ކަމުގައިވާ "މަނަދޫ އުބުރައިން އަޅާ" ނުވަތަ މަނަދޫ އިބްރާހީމް އެވެ. ތާރީޚީ މި ފަތްކޮޅުގައި ވާގޮތުން ފަތްކޮޅު ލިޔުއްވާފައިވަނީ މީލާދީން 1753 ވަނަ އަހަރެވެ.