މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕް

ޑޮކްޓަރ މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕް


ތަޢާރަފް
މެޑިކަލް ޑޮކްޓަރެއް ސިޔާސީ ހަރުދަނާ ލީޑަރަކަށް ވުމަކީ އަޖައިބެއް ހެއްޔެވެ؟ އެއްބައެއްގެ ނަޒަރުގައި އެއީ ވަރަށް ހަރުދަނާ ޑިމޮކްރެޓިކް ސިޔާސީ ލީޑަރެކެވެ. އަނެއްބައެއްގެ ކުރިމަތީގައި އެއީ ޚުދުމުޚުތާރު ޑިކްޓޭޓަރެކެވެ. މިއަދު މެލޭޝިއާ ހޯދާފައިވާ ކުރިއެރުންތަކުގެ މޭސްތިރިޔާގެ ގޮތުގައި ގިނަ ބަޔަކު އެބޭފުޅާ ސިފަކުރެއެވެ. އެބޭފުޅަކީ އޭޝިއާގައި އުފަންވި އެންމެ ނުފޫޒުފަދަ އެއް ސިޔާސީ ލީޑަރެވެ. އެއީ ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކަކާއެކުވެސް މެލޭޝިއާ އަކީ "އިޤްތިޞާދުގައި އޭޝިއާގެ މިނިކާވަގު" ކަމުގައި ހައްދަވައިދެއްވި ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދެވެ.1
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ފުރިހަމަ ނަންފުޅަކީ ތާން ދާތޯ ސިރީ ޑރ. މަހާތީރު ބިން މުޙައްމަދު އެވެ. ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު އުފަންވެވަޑައިގަތީ މީލާދީން 1925 ވަނަ އަހަރުގެ ޑިސެމްބަރ 20 ވަނަ ދުވަހު މެލޭޝިއާގެ ކަޑަހް ސްޓޭޓްގެ ވެރިރަށް، އަލޮ ސެޓަރއަށެވެ. ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ބައްޕާފުޅު މުޙައްމަދު އިސްކަންދަރު އަކީ އިންޑިއާއަށް އުފަންބޭފުޅެކެވެ. މަންމަފުޅު ވަން ޓަމްޕަވަން އަކީ މެލޭޝިއާއަށް އުފަން ބޭކަނބަލެކެވެ.2 ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު އަކީ އޭނާގެ ބައްޕަ އާއި މަންމައަށް ލިބުނު ނުވަ ކުދިންތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ ހަގު ދަރިފުޅެވެ. ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމައިގެ ދުވަސްވަރު މަހާތިރު މުޙައްމަދަކީ އޭނާގެ އާއިލާއާއެކު "ބަނާނާ ފްރިޓަރސް" ވިއްކަން އުޅުނު ކުއްޖެކެވެ.3 ( ބަނާނާ ފްރިޓަރސް އަކީ ދިވެހިން ދޮންކެޔޮކަޖުރު ގޮތަށް ދޮންކޭލާއި ގޮދަންފުށް އެއްކޮށްގެން ހަދާފައިހުންނަ ހެދިކާއެކެވެ. )
1.1- ޒަވާޖީ ހަޔާތް:
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު ކައިވެނިފުޅު ބައްލަވައި ގެންނެވީ 5 އޯގަސްޓް 1956 ގައި އޭނާއާއެކު ޑޮކްޓަރުކަން ކިޔަވާ ވިދާޅުވާން އެކުގައި އުޅުއްވި ސިއްތި ހަސްމާ ބިންތި ހާޖީ މުޙައްމަދު ޢަލީ އާއެވެ. އެ ދެމަފިރިކަނބަލުންނަށް ހަތް ދަރިކަލުން ލިބިވަޑައިގެންނެވިއެވެ.4
1.2- ސިޔާސީ ހަޔާތް:
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ސިޔާސީ ދަތުރު ފައްޓަވާފައިވަނީ 1945 ވަނަ އަހަރު އެމަނިކުފާނު ބައިވެރިވެ ވަޑައިގެން އުފެއްދެވި އެންޓި-މެލޭޝިއަން ޔުނިއަށް ކެމްޕޭނުގައެވެ. އޭގެފަހުން 1964 ވަނަ އަހަރު ބޭއްވި އާންމު އިންތިޚާބުގައި ޕާލަމެންޓަށް (ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހަށް) ކުރިމަތިލައްވައި، ކޮތަ ސެޓަރ ސެލަޓަންގެ ގޮޑި ކާމިޔާބު ކުރެއްވިއެވެ. މަހާތީރުގެ ސިޔާސީ ހަޔާތުގެ ކުރީކޮޅުގައި ލީޑަރޝިޕްގެ ޓްރައިޓްސްތަކުގެ ތެރެއިން އޭނާގެ މައްޗަށް ބަރޯސާވުން (ޑިޕެންޑަބެލިޓީ) ފެނިގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. 15 ސެޕްޓެމްބަރ 1978 އިން 16 ޖުލައި 1981 އާ ހަމައަށް ހުންނެވީ ބޮޑުވަޒީރުގެ ނައިބުގެ މަޤާމުގައެވެ. މަހާތީރަށް ބޮޑުވަޒީރުކަން ލިބިވަޑައިގެންނެވީ 1981 ވަނަ އަހަރުގެ ޖުލައިމަހުގެ 16 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ބޮޑުވަޒީރުކަމުން އިސްތިޢުފާ ދެއްވީ 2003 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޯބަރ މަހުގެ 31 ވަނަ ދުވަހުއެވެ.5
1.3- އެސައިންމަންޓްގެ މަޤްޞަދު:
މި އެސައިންމަންޓަކީ މޯލްޑިވްސް ނޭޝަނަލް ޑިފެންސް ފޯސް (އެމް.އެން.ޑީ.އެފް) ގެ ނޮން ކަމިޝަންޑް އޮފިސަރސް އެކެޑެމީ އިން ހިންގަމުންދާ ވޮރަންޓް ކޯސް (ސާރޖެންޓް ފޭސް)ގައި "ލީޑަރޝިޕް" މާއްދާއިން ފުރިހަމަ ކޮށްފައިވާ ދިރާސާ މަސައްކަތެކެވެ. މި އެސައިންމަންޓްގެ މަޤްޞަދަކީ ދަރިވަރުންނަށް ލީޑަރޝިޕް އެގިފައިވާ މިންވަރާއި އެގިދަސްވެފައިވާ ޢިލުމެއް ޙަޤީޤީ ވެށިން ދެނެގަނެ ދިރާސާ ކުރުމުގެ ޤާބިލުކަން ހުރި މިންވަރު ދެނެގަތުމެވެ.

1.4- އެސައިންމަންޓުގައި ކަވަރު ކުރެވިފައިވާ ބައިތައް:
މި އެސައިންމަންޓްގައި ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ޒާތީ ދިއުޅުއްވުމުގެ ތެރެއިން ތުއްޕުޅުއިރުގެ ހަޔާތްޕުޅާއި، ތަޢުލީމީ ހަޔާތް އަދި ސިޔާސީ ހަޔާތަށް ބަލާލެވިފައިވާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ފަރާތުން ފެނިގެންގޮސްފައިވާ ލީޑަރޝިޕްގެ ސިފަތަކާއި، ބޭނުން ކުރައްވާފައިވާ ލީޑަރޝިޕް ޕްރިންސިޕަލްތައް އަދި ފެނިގެންގޮސްފައިވާ ލީޑަރޝިޕް ޓްރައިޓްސްތަކާއި ސްޓައިލްތަކާއި ފާހަގަ ކުރެވޭ ޚާއްޞަ ކަންތައްތައްވެސް ހިމަނާފައިވާނެއެވެ.

ދިރާސާ ނަޒަރަކުން:
2- ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ހަޔާތުން ފެނިގެން ގޮސްފައިވާ ލީޑަރޝިޕްގެ ޓްރައިޓްސްތައް
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ ހަރުދަނާ ލީޑަރޝިޕް ޓްރައިޓްސް ތަކެއް ލިބިވަޑައިގެން ހުންނެވި ލީޑަރެކެވެ. އެކަން އެނގިގެންދަނީ ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުންތަކުންނެވެ. ލީޑަރޝިޕް ޓްރައިޓްސް ތަކުގެ ތެރެއިން ގިނަ ސިފަތަކެއް ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ޑރ.މަހާތީރުގެ ހަޔާތުން އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަ ކޮށްލެވެނީ ހިތްވަރު ގަދަކަމާއި، އަމިއްލަފުޅު ނަފްސު ބިނާކުރެއްވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތުގެ އިތުރުން، ރަނގަޅުގޮތް ނިންމެވުމުގެ ޤާބިލުކަމާއި އިންސާފުވެރިކަމެވެ.
• ކަރޭޖް ( ހިތްވަރާކެރުން ): މެލޭޝިއާއަކީ ތަފާތު ދަރިކޮޅުތަކުގެ މީހުން ދިރިއުޅެމުންދާ ޤައުމެކެވެ. ޑރ. މަހާތީރުގެ ވެރިކަމުގައި ޤައުމު އެކަތިގަނޑަކަށް ހައްދައި ނަސްލީ ތަފާތުކުރުންތައް ނައްތާލެއްވިއެވެ. 22 އަހަރުވަންދެން ބޮޑުވަޒީރުކަމުގައި ދެމިހުންނެވިއިރު، މި މަޤްޞަދު ހާސިލުކުރެއްވުމަށް ޖެހިލުންކުޑަކަމާއެކު އަޅުއްވާފައިވާ ބައެއް ފިޔަވަޅުތަކުގެ ސަބަބުން އެމަނިކުފާނަކީ ހަރުކަށި ބޭފުޅެއްގެ ގޮތުގައިވެސް ބައެއް މީހުން ސިފަކޮށްފައިވެއެވެ6.
• ނޮލެޖް (ޢިލުމް): ވަރަށް އާދައިގެ އާއިލާއަކަށް އުފަންވެވަޑައިގެންނެވި ނަމަވެސް ލިބުނު ފުރުސަތުގެ ބޭނުން ހިތްޕަވާ ތަޢުލީމް ހާސިލުކުރައްވާ ހަރުދަނާ ސިޔާސީ ލީޑަރަކަށް ޑރ. މަހާތީރު ވެވަޑައިގެންނެވިއެވެ.7 ބޮޑުވަޒީރުކަމުގެ ދުވަސްވަރުވެސް ޢިލުމީ ފޮތްތައް ލިޔުއްވާ ޢިލުމީ ގޮތުން ތަރައްޤީވުމަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތްޕުޅަކީ ލީޑަރޝިޕްގެ ޓްރައިޓްސްގެ ތެރެއިން ޢިލުމަށް ދެއްވި އިސްކަމުގެ މިސާލެކެވެ.
• ޑިސިސިވްނަސް( ރަނގަޅު ގޮތްނިމުމުގެ ހަރުދަނާކަން): ރަނގަޅުގޮތް ނިންމެވުމުގައި އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭކަމަކީ ކުރީގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ ނައިބުކަމުގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި އަންވަރު އިބްރާހީމްގެ މައްސަލައިގައި މަހާތީރު ގެންގުޅުއްވި ސިޔާސަތެވެ. އެކިގޮތްގޮތުން ޕްރެޝަރ ކުރިމަތިވަމުން ދިޔަނަމަވެސް މެލޭޝިއާގެ ކޯޓުން ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުން މަހާތީރު ދިފާޢު ކުރެއްވިއެވެ.8
• ޖަސްޓިސް ( އިންސާފުވެރިކަން): ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމުގައި އެންމެ ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރެވުނު ކަމަކީ މެލޭޝިއާގައި އޮންނަ އެކިއެކި ނަސްލު ތަކުގެ މެދުގައި ހަމަހަމަ ކަމާއި އިންސާފުވެރިކަން ގާއިމު ކުރެއްވުމެވެ. ނަސްލުތަކުގެ މެދުގައި އޮތް ފިތުނަ ފަސާދަ ނައްތާލައްވާ، ކޮންމެ ރައްޔިތަކަށްވެސް ސުލުހަވެރިކަމާއެކު ދިރިއުޅުމާއި ތަރައްޤީއަށް މަސައްކަތް ކުރުމުގެ ފުރުސަތު ހޯއްދަވައިދެއްވިއެވެ. މިގޮތުން ދުނިޔޭގެ އެންމެ އުސް ޓަވަރުގެ ގޮތުގައި 1992 އިން 1998 އަށް އަދި ދުނިޔޭގެ އެންމެ އުސްބިނާގެ ގޮތުގައި 1998 އިން 2004 އަށް މެލޭޝިއާގެ ޓެލެކޮމް ޓަވަރު ޤާއިމު ރެކޯޑުން އެކަނިވެސް އެ ޤައުމަށް މަހާތީރު ގެންނެވި ކުރިއެރުން ފާހަގަކުރެވެއެވެ.9
2.2- ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު ބޭނުން ކުރައްވާފައިވާ ލީޑަރޝިޕްގެ ޕްރިންސިޕަލްތައް
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕްއިން ލީޑަރޝިޕްގެ ޕްރިންސިޕަލްތައް ފެނިގެންގޮސްފައިވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން އަމިއްލަފުޅު ހަތް ޕްރިންސިޕަލެއްވެސް ގެންގުޅުއްވިކަން ފާހަގަކޮށްލަންޖެހެއެވެ.10 އެ ޕްރިންސިޕަލް ތަކަކީ "ރަނގަޅު ލީޑަރެއްނަމަ ދަށުދަރަޖައަށް ފައިބައިގެން ވާހަކަ ދައްކައެއް ނަހަދާނެއެވެ. އެކަމަކު ބޮޑާ ކަމާއެކު ފޮނިކޮށްވެސް ވާހަކަ ދައްކައެއް ނުހަދާނެއެވެ." ، "އޭނާ ހުންނާނީ ވަގުތުން ޒިންމާ އުފުލަން ތައްޔާރަށެވެ. އެކަމަކު މާބޮޑަށް އަމިއްލަ ގޮތުގައި ހިފަހައްޓައިގެންނެއް ނޫޅޭނެއެވެ." ، "އޭނާގެ ސަބަބުންވާ ފޭލްވާ ފޭލުވުމުގެ ބަދުނާމު އެހެން މީހުންގެ ބޮލުގައި އަޅުވާކަށް ނޫޅޭނެއެވެ. އެކަމަކު އޭނާ އޭނާގެ ބަލިފައިތައް ޤަބޫލުކުރާނެއެވެ." ، "އޭނާ މަސައްކަތް ކުރާނީ މާތް ގޮތަކަށެވެ. އެކަމަކު އެހެން މީހުންގެ ތަޢުރީފާއި މަޝްހޫރުކަމަކަށް އުންމީދެއް ނުކުރާނެއެވެ." "އޭނާގެ ދަށުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނާއި އޭނާގެ އިސްކޮށް ތިބޭ މީހުންނަށްވެސް އޭނާގެ ނުފޫޒު ފޯރުވާނެއެވެ. އެކަމަކު އެހެން މީހުންގެ އިޙްސާސްތައް އޭނާ ދަންނާނެއެވެ." ، " އޭނާވާނީ އެހެން މީހުންނަށް ރޯލްމޮޑަލް އަކަށެވެ. އޭނާގެ ކިބައިގައި ހުރުމަށް އެހެންމީހުން އެދޭ ސިފަތައް އޭނާގެ ކިބައިގައި ހުންނާނެއެވެ." ، "އޭނާވާންވާނީ ވަރަށް އުޖާލާ ސްމާޓް މީހަކަށެވެ. އޭނާގެ ދަށުން މަސައްކަތްކުރާ މީހުން އޭނާގެ ލީޑަރޝިޕް އަށް ރުހޭނެވެ."11
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު " ސުލްޠާން ޢަބްދުލްޙަމީދު ކޮލެޖް" އިން ތަޢުލީމް ޙާސިލު ކުރެއްވުމަށްފަހު ގުޅިވަޑައިގެންނެވީ ސިންގަޕޫރުގެ ކިންގް އެޑްވަރޑް މެޑިކަލް ކޮލަޖާއެވެ. އެދުވަސްވަރު "ދަ ކަލްޑްރަން" ކިޔާ މެޑިކަލް ދަރިވަރުންގެ މަޖައްލާގެ އެޑިޓޯރިއަލްގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވިއެވެ. އަދި އަދި " ސްޓްރައިޓްސް ޓައިމްސް" ނޫހަށް ލިޔުއްވިއެވެ. މި ދުވަސްވަރުވެސް އަދި އޭގެފަހުން މަތީ ތަޢުލީމް ހާސިލުކުރެއްވުމަށްފަހު 1953 ވަނަ އަހަރު މެޑިކަލް އޮފިސަރެއްގެ ގޮތުގައި ސަރުކާރަށް ޚިދުމަތް ކުރައްވަން ފެއްޓެވިއެވެ. 12މިކަމުން ފެނިގެންދާ މިސާލަކީ ލީޑަރޝިޕްގެ ޕްރިންސިޕަލްތަކުގެ ތެރެއިން އަމިއްލަ ނަފްސު ދެނެގަނެ، ނަފްސު ތަރައްޤީ ކުރެއްވުމަށް މަހާތީރު މުޙައްމަދު ދެއްވި އިސްކަމެވެ.
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ މުސްލިމުންގެ ޙައްޤުގައި ބައިނަލް އަޤްވާމީ ދުނިޔޭގައި ކެރިގެން ވާހަކަ ދައްކަވާ ލީޑަރެކެވެ. އަދި އެމަނިކުފާނު ފަދައިން މުސްލިމުންގެ ޙައްޤުގައި ތެދުވުމަށް ދުނިޔޭގެ އެހެން ލީޑަރުންނަށްވެސް ގޮވާލައްވަމުން ވަޑައިގަންނަވާ އަދި ގިނަ ބައެއްގެ ތަޢުރީފާއި ލޯބި ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ ލީޑަރެކެވެ.13 މިކަމަކީ ޑރ. މަހާތީރަކީ އިސްނެގުން ( އިނީޝިއޭޓިވް ) އަދި ލީޑަރޝިޕް ޕްރިންސިޕަލްތަކުގެ ތެރެއިން ނަމޫނާ މިސާލެއް ކަމުގެ ދަލީލެކެވެ.
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ މެޑިކަލް ޑޮކްޓަރެއްގެ އިތުރުން ކާމިޔާބު އިކޮނޮމިސްޓެކެވެ. ވާހަކަ ދެއްކުން ތެރިއެކެވެ. އަދި އޭހާމެ މޮޅު ލިޔުންތެރިއެކެވެ. ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދު ލިޔުއްވި ފޮތްތަކުގެ ތެރެއިން 15 ފޮތެއް ދުނިޔޭގައި މަޝްހޫރުވެގެން ގޮސްފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި 1970 ވަނަ އަހަރު ލިޔުއްވި "ދަ މެލޭ ޑިލަމާ" ފާހަގަ ކޮށްލެވެއެވެ. އޭގެ އިތުރުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ފޮތްތަކުގެ ތެރޭގައި އާސިއާން އެންޑް ދަ ޗެލެންޖް އިން ޓު ދަ ޓްވެންޓީ ފަސްޓް ސެންޗަރީ (1989) ، ޕެސިފިކް ރިމް އިން ދަ ޓްވެންޓީ ފަސްޓް ސެންޗަރީ (1995)، ދަ ޗެލެންޖް އޮފް ޓާރމްއޮއިލް (1998)، އަކީވެސް ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ފޮތްފޮތެވެ.14 މިއީ ލީޑަރޝިޕް ޕްރިންސްޕަލްތަކުގެ ތެރެއިން ފަންނީ ގޮތުންނާއި ހުނަރުވެރިކަމުގެ ގޮތުން ޤާބިލު މީހަކަށްވުމަށް ކުރައްވާފައިވާ މަސައްކަތްތަކުގެ މިސާލެކެވެ.
މަހާތީރު ބޮޑުވަޒީރުކަމުން އިސްތިޢުފާ ދެއްވިފަހުން، ވެރިކަމުގެ ދުވަސްވަރު ބައެއް ފަނޑިޔާރުން އައްޔަންކޮށްފައިވާގޮތާބެހޭގޮތުން މަހާތީރަށް ތާޢީދުކުރާ ފަސްމީހެއްގެ މައްޗަށް ތަޙްޤީޤެއް ހިންގުމަށް މެލޭޝިއާގެ ސަރުކާރުން ނިންމެވުމުން އަމިއްލަފުޅު ސިޔާސީ ޕާޓީ އަދި ވެރިކަންކުރަމުން ދިޔަ ޔުނައިޓެޑް މެލޭސް ނޭޝަނަލް އޮގަނައިޒޭޝަން (އުމްނޯ) އިން އިސްތިޢުފާ ދެއްވިއެވެ. އެހެންނަމަވެސް ލިބިވަޑައިގެން ހިތާމަފުޅުގެ ސަބަބުން އެދުވަހު ކީރިތި ކުރެއްވުނެވެ.15 މިއީ ލީޑަރޝިޕް ޕްރިންސިޕަލްތަކުގެ ތެރެއިން "މަސްއޫލިއްޔަތު އުފުލާށެވެ. އަދި ތިމާކުރާ ކަންތައްތަކުގައި ޒިންމާވާށެވެ." މި ޕްރިންސިޕަލްގެ މިސާލެކެވެ.
2.3- ޑރ. މަހާތީރު ބޭނުންކުރެއްވި ލީޑަރޝިޕްގެ ތިޔަރީތަކާއި ލީޑަރޝިޕް ސްޓައިލްތައް
އުމުރުފުޅުން 84 އަހަރުގެ ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕްގައި އަޅުއްވާފައިވާ ފިޔަވަޅުތަކާއި ނިންމަވާފައިވާ ނިންމެވުންތަކާއި ބޮޑެތި ކަންތައްތަކުގައި ޢަމަލު ކުރައްވާފައިވާ ގޮތުން އެމަނިކުފާނަކީ ކޮންކަހަލަ ޝަހުސިއްޔަތެއްކަން މި ދިރާސާގެ އަލީގައި މިހާރު ދެންނެވިދާނެއެވެ. މިއަދު ދުނިޔޭގައި މަޝްހޫރުކަން ހޯދާފައިވާ ލީޑަރޝިޕްގެ ތިން ތިޔަރީގެ ތެރެއިން ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ ޓްރާންސް ފޯމޭޝަނަލް ތިޔަރީގެ ބޭފުޅެއް ކަމަށެވެ. ލީޑަރޝިޕްގެ ސްޓައިލަށް ބަލާއިރު އެމަނިކުފާނުގެ ހަޔާތުން އޮޓޯޓޭރިއަން ( އޮޓޯކްރެޓިކް ) އާއި ޕާޓިސިޕޭޓިވް ( ޑިމޮކްރެޓިކް ) އަދި ޑެލިގޭޓިވް ( ފްރީ ރެއިން ) މި ތިން ސްޓައިލްވެސް އެކިއެކި ހާލަތްތަކުގައި ބޭނުން ކުރައްވާފައިވެއެވެ. މިސާލަކަށް ދަންނަވާނަމަ މެލޭޝިއާގައި 22 އަހަރުވަންދެން ބޮޑުވަޒީރުކަން ކުރައްވާފައިވަނީ އޮޓޯކްރެޓިކް ސްޓައިލް ބޮޑަށް ބޭނުން ކުރައްވައިގެންކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ ހަރުކަށި ލީޑަރެއްކަމަށް ސިފަވެގެން ގޮސްފައިވެއެވެ.16 މެލޭޝިއާގައި މިނިވަން ވިޔަފާރި ފުޅާކުރައްވާ އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ޤައުމަށް ހޯއްދަވައިދެއްވި ކާމިޔާބުތަކުގެ ފަހަތުގައިވަނީ އެކި ދުވަސްވަރު އެމަނިކުފާނުގެ ލީޑަރޝިޕްގައި ހިމެނިވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅުންގެ މަޝްވަރާއާއި ޚިޔާލުތަކާއެކު ޑިމޮކްރެޓިކް ސްޓައިލްގައި ނިންމެވި ނިންމެވުންތަކެވެ.17 ޑރ. މަހާތީރުގެ ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި ޑެލިގޭޓިވް ސްޓައިލްވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. އެގޮތުން ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ދޫކުރެއްވި ބާރުތަކާއި ކުރެއްވި އިތުބާރުގެ ނަތީޖާއަކަށްވީ އެބޭފުޅުންނަކީ ސިޔާސީ ވަރުގަދަ ލީޑަރުންނަށް ވެގެންދިއުމެވެ. އެގޮތުން އެމަނިކުފާނުގެ ނައިބުކަން ކުރެއްވި އަންވަރު އިބްރާހީމް އާއި އެމަނިކުފާނަށްފަހު މެލޭޝިއާގެ ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް ވަޑައިގެންނެވި ޢަބްދުﷲ ބަދާވީ އަކީ މީގެ މިސާލުތަކެވެ.18

2.4- ޑރ. މަހާތީރުގެ ހަޔާތުން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ކަންތައް
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕަށް ކުރިމަތިވި އެންމެ ބޮޑު ސިޔާސީ ގޮންޖެހުމަކީ ކުރީގެ ބޮޑުވަޒީރުގެ ނައިބުކަމުގެ މަޤާމުގައި ހުންނެވި އަންވަރު އިބްރާހީމްގެ މައްސަލައެވެ. މަހާތީރުގެ ހަޔާތުން ފާހަގަކުރެވޭ އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ މެލޭޝިއާގެ އިޤްތިޞާދަށް ގެންނެވި ހެޔޮ ބަދަލެވެ. ޤައުމުގެ މުސްތަޤްބަލަށް ރަނގަޅު ޖީލެއް ބިނާ ކުރެއްވުމަށް މަހާތީރު ކުރެއްވި އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމަކީ މެލޭޝިއާގެ ތަޢުލީމީ ނިޒާމަށް ގެންނެވި ބަދަލެވެ. މިހުރިހާ ކަމެއްގެ ތެރެއިންވެސް އެންމެ ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ ކަމަކީ އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ހޯއްދެވި ބޮޑު ކާމިޔާބެވެ. މިގޮތަށް ދަންނަވަން ޖެހޭ ސަބަބަކީ މިކަމަށް ޑރ. މަހާތީރުގެ ސިޔާސީ ދުޝްމަނުންވެސް ވަނީ އިޢުތިރާފުވެފައިވުމެވެ. މެލޭޝިއާއަށް އޭޝިއާގެ އިޤްތިޞާދުގެ މިނިކާވަގުގެ ލަގަބު ދީފައިވާތީއެވެ.19

3. އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ލީޑަރޝިޕް
މެލޭޝިއާގެ ތާރީޚުގައި އަދި އޭޝިއާ ބައްރުގައި ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ ވަރަށް ޚާއްޞަ ލީޑަރެކެވެ. ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުވަނީ އެ ޤައުމަށް ވަރަށް ބޮޑެތި ކުރިއެރުންތަކެއް ހޯއްދަވައިދެއްވާފައެވެ. ތަރައްޤީ ވަމުން އަންނަ ޤައުމުތަކުގެ ލިސްޓުން ތަރައްޤީވެފައިވާ ޤައުމުތަކުގެ ލިސްޓަށް މެލޭޝިއާ ގެންދިއުމަށް 2020 ގެ ތަސައްވުރެއް އެމަނިކުފާނު އެކުލަވާލެއްވިއެވެ. މެލޭޝިއާގެ އިޤްތިޞާދު ރަނގަޅު ކުރެއްވިއެވެ. ޤައުމުގެ އިންފްރާސްޓްރެކްޗަރ ވަރުގަދަ ކުރެއްވިއެވެ. ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަކީ އަޅުގަނޑުގެ ނަޒަރުގައި ހަރުދަނާ ލީޑަރެކެވެ. އަދި އެމަނިކުފާނުގެ ސިޔާސަތުން ލީޑަރޝިޕްގެ ހަރުދަނާ ކޮލިޓީތަކެއް ފެނިގެން ގޮސްފައިވާ ލީޑަރެކެވެ. މިކަމުގެ މިސާލަކީ އެމަނިކުފާނަށް ބައިނަލް އަޤްވާމީ ދުނިޔެއިންނާއި މެލޭޝިއާގެ ތަފާތު އިންސްޓިޓިއުޝަންތަކުންނާއި ޖަމާޢަތްތަކުން އަރުވާފައިވާ ލަޤަބުތަކާއި އަގުވަޒަންކޮށް ދެއްވާފައިވާ އެވޯޑް ތަކެވެ. މަހާތީރަށް ބައިނަލް އަޤްވާމީ ދުނިޔޭގައި 10 އެވޯޑް އަދި މެލޭޝިއާގެ އެކިއެކި އިންސްޓިޓިއުޓްތަކުންނާއި ޖަމާޢަތްތަކުން 57 އެވޯޑާއެކު ޖުމުލަ 67 އެވޯޑް ލިބިވަޑައިގެންފައިވެއެވެ. އޭގެ ތެރޭގައި އިންޑިއާ ސަރުކާރުން ދެއްވި މަދަރޓްރޭސަރ އެވޯޑާއި ލީބިއާއިން ދެއްވި ގައްޒާފީ އިންޓަރނޭޝަނަލް ޕްރައިސް އޮފް ހިއުމަންރައިޓްސް ވެސް ހިމެނެއެވެ.20 ( ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދަށް ލިބިވަޑައިގެންފައިވާ އެވޯޑް ތަކުގެ ލިސްޓް އެނެކްސް-1 ގައި އެޓޭޗް ކުރެވިފައިވާނެއެވެ. )
ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ހަޔާތް ދިރާސާ ކުރުމުން ލިބިގެންދިޔަ ފިލާވަޅު
2003 އޭޕްރީލްމަހުގެ ތެރޭގައި ރާއްޖެއަށް ރަސްމީ ދަތުރުފުޅެއް ކުރައްވާފައިވާ އަދި އިސްލާމީ ދުނިޔޭގަޔާއި ދިވެހިންގެ ތެރޭގައިވެސް މަޝްހޫރު ބޭފުޅެއް ކަމަށްވާ ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ހަޔާތް ދިރާސާ ކުރުމުން އަޅުގަނޑަށް ލިބިގެންދިޔަ ފިލާވަޅަކީ:-
01. އިފެކްޓިވް ލީޑަރަކަށްވުމަކީ އެމީހަކު އެކަމަށް މަސައްކަތްކޮށްފިނަމަ ނުވެވޭނެ ކަމެއްނޫނެވެ.
02. އުފަންވާ ނަސްލާއި ހަސަބާއި ނަސަބަކީ އިފެކްޓިވް ލީޑަރަކަށްވުމަށް އޮތް ހުރަހެއް ނޫނެވެ.
03. އިފެކްޓިވް ލީޑަރަކަށް ވުމަށް ބޭނުންވަނީ ހަރުދަނާ އަޚްލާޤަކާއި ވަރުގަދަ ޢަޒުމަކާއި ގަދަފަދަ ހިތްވަރެކެވެ.
04. ލީޑަރޝިޕަކީ އުފަންވާއިރު ލިބިފައި ހުންނަކަމެއް ނޫންކަމަށް ބުނެވޭ ބުނުމުގައި ވަރަށް ބޮޑު ޙަޤީޤަތެއްވެއެވެ.
05. ޙަވާލުކުރެވޭ މިޝަނެއް ހާސިލު ކުރުމަށްޓަކައި އަދި އެތަނެއް ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި ދަށުގައި މަސައްކަތްކުރާ މީހުންނަށް ރަނގަޅު މަގު ދެއްކުމާއެކު އެބަޔަކު މޯޓިވޭޓްކޮށް އެބަޔަކަށް ނަމޫނާ މިސާލުން މަގު ދެއްކުމަކީ ކާމިޔާބު ލީޑަރަކަށް ވުމަށް އެންމެ މުހިންމު ކަންތަކެވެ.
ނިންމުން
މި އެސައިންމަންޓް ލިޔެ ތައްޔާރުކުރުމުގެ ހެޔޮ ތަޢުފީޤު ދެއްވި ކަމަށްޓަކައި މާތްﷲ ސުބުހާނަހޫ ވަތަޢާލާއަށް ޙަމްދާއި ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ. މިއީ ޑރ. މަހާތީރު މުޙައްމަދުގެ ހަޔާތުގައި ލީޑަރޝިޕް ޕްރެކްޓިސް ކުރައްވާފައިވާ ގޮތުގެ މައްޗަށް އެކުލަވާލެވުނު އެސައިންމަންޓެކެވެ. މި ދިރާސާއަކީ އަޅުގަނޑަށާއި އެހެން ބޭފުޅުންނަށްވެސް ބޭނުންކުރެވޭ ބޭނުންތެރި ދިރާސާއަކަށްވުމަކީ އަޅުގަނޑުގެ ދުޢާއެވެ. މި އެސައިންމަންޓް ލިޔެ ނިންމާފައިމިވަނީ 01 އޭޕްރީލް 2010 ގައެވެ.
References

1, 16, 19 BBC 2003, viewed 26 March 2010,

2, 3 ,4, 7, 13 Wikipedia 2010, viewed 12 March 2010,
5, IPMD 2010, viewed 13 March 2010,

6 Haveeru Online 2003, viewed 16 March 2010,
< page="details&id="70236&tbl="archiv&cat="">
8 Time 2006, viewed 28 March 2010,

9, 12, 14 Devolving 2009, viewed 12 March 2010,

10, 11 Slideshare 2009, viewed 15 March 2010,

12 PMO 2010, viewed 25 March 2010,

15Toharudinrasid 2009, viewed 19 March 2010,
>http://toharudinrasid.blogspot.com/2009/12/mahathir-mohammad.html< net="" en="" scholar="" id="10&UICollectionID=19">
18Primeministersofmalaysia 2010, viewed 30 March 2010,

20 PMO 2010, viewed 29 March 2010,
>http://www.pmo.gov.my/?menu=page&page=1648<