މަނަދޫގައި ހުޅުވި ސިފައިންގެ މަރުކަޒު – މިހާރުގެ މަނަދޫ ޕޮލިސް ސްޓޭޝަން

މަނަދޫ ޕޮލިސް ސްޓޭޝަން (2006)

ނ. މަނަދޫގައި ހުޅުވި ސިފައިންގެ މަރުކަޒު "އެންއެސްއެސް ނ. މަނަދޫ" ހުޅުވީ 1999 ޖުލައި 01 ވަނަ ދުވަހުއެވެ. ސިފައިންނާއި ފުލުހުންގެ ޚިދުމަތް ދިނުމަށްޓަކައި ނ. އަތޮޅުގައި ހުޅުވުނު ފުރަތަމަ މަރުކަޒު ހުޅުވައި ދެއްވީ ސިފައިންގެ އޭރުގެ ލެފްޓިނަންޓް ޙުސައިން ޝާކިރެވެ. ހެނދުނު ބޭއްވި އެ ރަސްމިއްޔާތުގައި ބައިވެރިވުމުގެ ފުރުސަތު އަޅުގަނޑަށް ލިބުނެވެ. އޭރު އަޅުގަނޑު ރަށުގައި ހުރީ ޗުއްޓީއެއްގައެވެ.

ރޯދަ ވީއްލުމަށްޓަކައި ސިފައިންޖަހާ "ނާބަ ބަޑި"

އާކޯއްޓޭ މަތިގެ: ސިފައިންގެ ފުރަތަމަ ހެޑްކްއޯޓާރޒް

ނާބަބަޑިއަކީ ރަމަޟާންމަހު އިރު އޮއްސިއްޖެކަން އެންގުމަށް މާލޭގައި ސިފައިން ޖަހައި އުޅުނު ބަޑިއެކެވެ.  ހަރޯދައިގެ ދުވަސްތަކުގައިވެސް މި ބަޑިޖަހާ އުޅުނެވެ. ބޮޑު ދެހިތީގައި ނާބަ ފަށަންވީމާ ޖަހައި އުޅުނު ތިން ބަޑިއަށްވެސް ނާބަބަޑި ޖެހުމޭ ކިޔައެވެ. ނާބައަކީ މަޣްރިބު ނަމާދަށް މާލޭ ހުކުރު މިސްކިތު މުންނާރުން ބަންގި ގޮވާ ނިމުމާއި ވިދިގެން ނާބުސްޚާނުން ޖަހައި އުޅުނު ބެރެކެވެ. ރަސްމީ ބެރުޖެހުން އޮންނަ ރޭރެއަށް ނާބަ ޖަހައި އުޅުނީ އެބެރުގެ ފަހުގައެވެ. ބޮޑު ދެހިތީގައި ޖަހާއުޅުނީ ހިތިގެ ދޮށުގައެވެ. ރަޖަބު، ރަމްޟާން، ޝައްވާލު މި މަސްމަހަށް ހަނދުބަލާރޭރޭ މި ބެރުޖަހައި އުޅުނީ ބަޑިޖެހުމުގެ ފަހުގައި ނުވަތަ ހަނދު ފެނުނުކަން އެގުނީމައެވެ.

ނ. އަތޮޅުގެ ތާރީޚް: މަނަދޫގައި ޤައުމީ ދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ފާހަގަކުރުން

މަނަދޫގައި ފާހަގަކުރި ޤައުމީ ދުވަހުގެ ބެޖް

ނ. މަނަދޫގައި ޤައުމީ ދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ފާހަގަ ކުރީ 1420ހ. (1999 މ.) ވަނަ އަހަރުއެވެ. އަތޮޅުގެ ރަށްރަށުގައި ޤައުމީ ދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ބާއްވަވަން ސަރުކާރުން ނިންމަވާ އޭގެކުރިން ހއ. އުތީމުގަޔާއި ސ. ހިތަދޫގައި ޤައުމީ ދުވަސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައިވަނީ ފާހަގަ ކުރައްވާފައެވެ. ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ޤައުމީ ދުވަހުގެ ރަސްމިއްޔާތު މާލޭގައި ބޭއްވުމަށްފަހު އަތޮޅުތެރޭގައި އަނެއްކާވެސް ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ޤައުމީ ދުވަހުގެ ޚާއްޞަ ރަސްމިއްޔާތާއި ޕްރޮގްރާމްތައް ބޭއްވުމަށް ނިންމަވައި އެކަމަށް މިލަދުންމަޑުލު ދެކުނުބުރީގައި ވެރިކަންކުރާރަށް މަނަދޫ ހަމަޖެއްސެވިއެވެ.

ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުގެ ނ. އަތޮޅުގެ ފުރަތަމަ މެމްބަރު

ގަލޮޅުގޭ މުޙައްމަދު ދީދީ

23 ސަޢުބާން 1351 (22 ޑިސެމްބަރު 1932) ގައި އިޢުލާން ކުރެވުނު ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ޤާނޫނު އަސާސީގައި ޤާނޫނު ހަދާ މަޖިލިހަކާއި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހެއް ވަކިން އޮތް ދެ މަޖިލިހެއްގެ ގޮތުގައި ކަނޑައެޅިފައި އޮތެވެ. މިއަދު އެ ދެމަޖިލިހުން އަދާކުރި ޤާނޫނީ ޒިންމާތައް އަދާކުރަނީ ދިވެހިރާއްޖޭގ ރައްޔިތުންގެ މަޖިލިހުންނެވެ.

އެންމެފަހުން ހަވަރުބެރު ޖެހީ ޝައިޚް ރުޝްދީ އަވަހާރަވެގެން

އައްޝައިޚް އިބްރާހީމް ރުޝްދިލް އަޒުހަރީ

ހަވަރަކީ ހަގުބޭކަލުން ބެހިފައި އޮންނަ ހަ ބައެވެ. ނުވަތަ ރަދުންގެ ލަޝްކަރެވެ. ހަވަރު އެއްވުމަކީ ނުވަތަ ހަވަރު ހުއްޓި ލެއްވުމަކީ ހަވަރުގެ ފަރާތުން ރަދުންގެ އަރިހުގައި ރަސްމީގޮތުން ކޮންމެވެސް ބޮޑުކަމަކާމެދު އެއްޗެއް ދެންނެވުމަށްޓަކައި ގުޅަކުޅޭ ފަސްގަނޑަށް ހަވަރު އެއްވުމެވެ. މި އެއްވުން ގިނަ ފަހަރަށް އެއްވަނީ ހުކުރު ދުވަހު ހުކުރުން ފޭބުމަށް ފަހުގައެވެ. ހަވަރަށް ދެއްވުމަކީ ދައުލަތަށް ނުވަތަ ރަދުންނަށް ބޮޑުކުށެއް ކޮށްފި މީހަކަށް އަދަބު ދިނުމަށްޓަކައި ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ހަނގުބޭކަލުން ބޭނުން ކޮންމެ ގޮތެއް އެމީހަކަށް ހަދައިލުމަށް ރަދުން އެމީހަކު އެބޭކަލުންނަށް ދެއްވުމެވެ. ހަވަރަށް ދިނުމަކީވެސް މިއީއެވެ. ހަވަރު ބެރަކީ ހަވަރު އެއްކުރާންޖަހާ ބެރެވެ.

ހުޅުދެލީގައި ހާޖީބަންޑާރައިން

ދ. ހުޅުދެލި ޒިޔާރަތް: 1981 ވަނަ އަހަރު

ބައްތެލި ފަހަރާއި އޮޑިފޯނި ފަހަރުވެސް ޒިޔާރަތްމަގާ އަރާ ހަމަވުމުން ރިޔާތައް ތިރިކުރާނެއެވެ. އެއީ ޒިޔާރަތަށް އިޙްތިރާމު ކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރާކަމެކެވެ. އެކިއެކި މުސީބާތްތަކާއި ޖެހިގެން ނަދުރު ބުނާ ފަރާތްތަކުން ޒިޔާރަތާ ދިމާ ގޮޑުދޮށުގައި އޮޑި ދޯނި ފަހަރު ބީއްސާ ހަދައެވެ. ކޮންމެ އަހަރަކު "ޒިޔާރަތްފުޅު މާލޫދު" ކިޔުން އޮންނާނެއެވެ. މި މައުލޫދަށް ތައްޔާރު ކުރެވޭ ކާތަކެއްޗަށް ދައުވަތު އެރުވެނީ ބީރައްޓެހިންނަށެވެ. އެދުވަހަށް ޚާއްޞަ ހަރުގެއެއް އެރަށުގައި އަޅާނެއެވެ. އެއީ މާލޫދު ހަރުގެއެވެ. އެބޭފުޅެއްގެ ނަންފުޅަށް ނިސްބަތްވާ ހާޖީ ބަންޑާރައިންގެ ޒިޔާރަތެއް ކަމަށް ބުނެވޭ ޒިޔާރަތެއް އަދިވެސް ދ. ހުޅުދެލީގައި އެހެރީއެވެ.

ނ. އަތޮޅުގެ ތާރީޚް: ތޮޅެންދޫ މީހުން ކެނދިކުޅުދޫއަށް ބަދަލުކުރުން

ނ. ކެދިކުުޅުދޫގައި ބޭއްވި ތޮޅެންދޫ މީހުން ބަދަލުކުރުމުގެ ރަސްމިއްޔާތު

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ރަށްރަށް ފަޅުކޮށް، އެހެން ރަށްރަށަށް މީހުން ބަދަލުވުމަކީ އަންޒަމާނުއްސުރެ ހިގަމުންދާ ކަމެކެވެ. އެހެންނަމަވެސް ދިރިއުޅެން ދަތި އުދަނގޫ ރަށްރަށުގައި ދިރިއުޅެމުންދާ ރައްޔިތުން ސަރުކާރުން ދިރިއުޅުން ފަސޭހަ ރަށްރަށް ބަދަލުކޮށް "އެއްފަސް" ކުރުމުގެ ސިޔާސަތު އުފަންވެގެންއައީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަލްއުސްތާޛު މައުމޫން ޢަބްދުލް ޤައްޔޫމުގެ ވެރިކަމުގެ ދުވަސްވަރުގައެވެ. އެ މަސައްކަތްތ ފެށިގެން އައިދުވަސްވަރު އެއީ ވަރަށް މަޑުމަޑުން ކުރިއަށްދާ ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ނަގާ "ބޮޑު" މަސައްކަތެކެވެ. އެގޮތަށް އެއްފަސް ކުރުމުގެ މަސައްކަތްތައް ހިނގަމުން ދަނިކޮށް ނ. އަތޮޅުގައި އޮތް އާބާދީގެ ގޮތުން އެންމެ ކުޑަރަށް ކަމުގައިވާ ނ. ތޮޅެންދޫ ރައްޔިތުން ނ. ކެނދިކުޅުދޫއަށް ބަދަލުވާން އެއްބަސްވިއެވެ.

މަނަދޫ ސޭކުބޭ ވާހަކަ

ކުރީ ޒަމާނުގައި ހުކުރު، ހޯމަ ވިލޭރޭ ތަކުގައި އެބޭކަލަކު އެ އެނދު ދާންމަތިކޮޅުގައި އަވަހާރަފުޅު ލައްޕަވަން ވަޑައިގަންނަވާ ކަމަށް ބުނެވެއެވެ. އެރޭތަކުގައި އެ ގޭގައި އުޅޭ އެންމެން ނިދަން ތިބޭނީ އެތެރިގެބައިގައި، ދޮރުލައްޕާ ތަންޑުއަޅައިގެންނެވެ. އެބޭކަލެއްގެ މަރަވަޅި ކޮޅުގެ "ޓޮއްޓޮއް" އަޑު އިވެން ފެށުމާއެކު މުޅި ގޭތެރޭގައި މީރު ހުނވަދެއްގެވަސް ފެތުރިގެންދެއެވެ. އަނެއް ދުވަހު ބަލާއިރު އެނދު ދާންމަތިކޮޅުގައި އެބޭކަލަކު އަވަހާރަ ލެއްޕެވިކަމުގެ ނިޝާންތައް ފެންނަން ހުރެއެވެ. ބެޓްޝީޓަށް ހުންނަނީ ރޫޖެހިފައެވެ. ބާލީސްތަކާއި ކަންނެތޮތަކުގެ ތަރުތީބު ހުންނަނީ ގެއްލިފައެވެ. އެރޭރޭގައި ދިއްލާފައިހުންނަ ބައްތި ރީތިކޮށް ފޮހެ، ސާފުކޮށްފައިނެތިއްޔާ ބައްތި ނިވާލައްވާނެއެވެ. އަދި ތަންމަތިކޮޅު ރީތިކޮށް އަޅާފައި ނެތިއްޔާ ބެޑްޝީޓް އޮންނާނީ ބިންމައްޗަށް އެއްލާލާފައެވެ. ބުނެވޭގޮތުގައި އެރޭރޭ ރަށުގެ އެކި ހިސާބުތަކުގައި އެބޭކަލަކު ހިންގެވި އަޑު އިވުނު އެތައް ބަޔަކު ތިބެއެވެ.

އަޅުގަނޑު ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ސުކައުޓް ޖަމްބޮރީގައި

ދިވެހިރާއްޖޭގައި ސްކައުޓްގެ ޙަރަކާތް އަތޮޅުތެރެއަށް ފުޅާވެގެން ދިޔައީ 1986 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އޭރު އަތޮޅުތެރޭގައި މަސައްކަތްކުރައްވާ ޝައުވެރިކަންކުރި ޕްރައިމަރީ ޓީޗަރުންނަށް ބޭސިކް ސްކައުޓް ލީޑަރ ޓްރޭނިންގ ދެއްވުމަށްފަހު އެއަހަރުގެ ތެރޭގައި އަތޮޅުތަކުގައި 400 އަށްވުރެ ގިނަ ސްކައުޓުން އުފެއްދިއެވެ. އޭރު އަޅުގަނޑު ތަޢުލީމް ހާސިލު ކުރަމުން ދިޔައީ މަނަދޫގައި ހުންނަ ނ. އަތޮޅު މަދަރުސާގައެވެ.

ސްކޫލުގައި ސްކައުޓުން އުފައްދަން އުޅޭ ވާހަކައާއި ސްކައުޓުންނަކީ ކޮބައިކަން އެއްދުވަހަކު ސްކޫލުން ބޭއްވި ޕޭރެންޓް މީޓިންގ އަކުން ދުރުވެ މަންމަ ކިޔައި ދެއްވިއެވެ. ސްކޫލުގައި ސްކައުޓުން އުފައްދަން އުޅޭކަމަށާއި ކޮންމެހެންވެސް ސްކައުޓްގައި ބައިވެރިވާން ވާނެ ކަމަށް މަންމަ ބުނުއްވިއެވެ. މަންމައަށް އެންމެ ބައްދަލުވުމަކުންވެސް ސްކައުޓުގެ މުހިންމުކަން ވިސްނިލެއްވިއެވެ. އޭރު ބައްޕަ ހުންނަވަނީ މާލޭގައެވެ.